Γιατί οι γυναίκες τα πληρώνουν όλα πιο ακριβά;

Μια γυναίκα στην διάρκεια της ζωής της υπολογίζεται ότι θα πληρώσει περισσότερο από έναν άντρα για να λάβει τις ίδιες υπηρεσίες ή τα ίδια προϊόντα, είτε πρόκειται για την ασφάλειαζωήςείτε για ένα απλό κούρεμα είτε για το αποσμητικό της. Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις την Αμερική, όπου ήδη γίνονται κινήσεις για την εξάλειψη του διαχωρισμού στην τιμή ανάλογα με το φύλο.

Πριν από τρία χρόνια περίπου, μια Αμερικανίδα, η Janet Floyd, που εργάζεται σε διαφημιστική εταιρία στο Μανχάταν, πήγε σε ένα καθαριστήριο, όπου υπήρχε η εξής επιγραφή: «Στα τέσσερα πουκάμισα, πλένουμε το πέμπτο δωρεάν». Επειδή τα πουκάμισα είναι το βασικό ρούχο της γκαρνταρόμπας της, εξαιτίας της δουλειάς της, η Floyd επέστρεψε κουβαλώντας ένα σωρό πουκάμισα. Αλλά όταν τα άφησε στον πάγκο, ο υπάλληλος της εξήγησε ότι η προσφορά δεν αφορά «γυναικείες μπλούζες», αλλά μόνο αντρικά πουκάμισα, γιατί τα γυναικεία δεν μπαίνουν στην μηχανή σιδερώματος, αλλά πρέπει να σιδερωθούν στο χέρι. Κι έτσι χρέωνε λιγότερα από 2 $ για να καθαρίσει ένα αντρικό πουκάμισο, την στιγμή που χρέωνε 6,50$ για ένα γυναικείο. «Αυτό ήταν απαράδεκτο.Έκαναν τόση έκπτωση στους άντρες και στις γυναίκες καθόλου!», διαπίστωσε η Floyd.

Εν έτει 2012, πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχουν νόμοι που να διαχωρίζουν το κόστος των υπηρεσιών και των αγαθών ανάλογα με το φύλο, την φυλή ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό ενός ανθρώπου. Άρα σύμφωνα με τους νόμους που ισχύουν στις περισσότερες χώρες, είναι παράνομο, ένα καθαριστήριο, παραδείγματος χάρη, να χρεώνει περισσότερα χρήματα σε μια γυναίκα με το σκεπτικό ότι τα ρούχα της χρειάζονται «περισσότερο κόπο». «Αυτό το πρόβλημα παρατηρείται εδώ και πολλά χρόνια», εξηγεί ο John Banzhaf, καθηγητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου George Washington. «Παρ' όλο που όλοι αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει, δεν δίνουμε μεγάλη σημασία. Οι περισσότεροι το έχουμε αποδεχτεί. Μάλιστα και οι ίδιες οι γυναίκες, αν το συγκρίνουν με άλλες διακρίσεις εις βάρος τους, σίγουρα δεν το βάζουν πρώτο στην λίστα».

Τελικά, το να είσαι γυναίκα αποδεικνύεται εξαιρετικά δαπανηρό. Δεν είναι μόνο το καθαριστήριο και το κομμωτήριο αποδεδειγμένα πιο ακριβά. Οι γυναίκες πληρώνουν περισσότερα σε στεγαστικά δάνεια, σε ασφάλειες υγείας, σε επισκευές του αυτοκινήτου, για να μην αναφερθούμε σε προϊόντα καθημερινής χρήσης όπως αποσμητικά, αρώματα και ξυραφάκια. Στην Καλιφόρνια, την πολιτεία που πρώτη καταδίκασε την τιμολόγηση ανάλογα με το φύλο, αποδεικνύεται ότι μια γυναίκα πληρώνει περίπου 1350 $ τον χρόνο περισσότερα από έναν άντρα σε έξτρα χρεώσεις. Αν το ποσό αυτό πολλαπλασιαστεί με τον γυναικείο πληθυσμό των Η.Π.Α., συγκεντρώνεται ένα ποσό 151 δις $, περισσότερα δηλαδή απ' όσα δαπανά η κυβέρνηση κάθε χρόνο για την εκπαίδευση σε όλη την χώρα.

Το πιο παράξενο είναι όμως πόσο λίγες αντιδράσεις υπήρξαν όλα αυτά τα χρόνια από τις γυναίκες στις Η.Π.Α., παρ' όλο που έχαναν χρήματα σε κάθε δοσοληψία που έκαναν. Πέρσι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάσισε να θέσει εκτός νόμου όλες τις ρυθμίσεις στις ασφάλειες υγείας, που διαχώριζαν τις τιμές ανάλογα με το φύλο, μια κίνηση που θα έχει επιπτώσεις σε όλους όσους ταξιδεύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες υγείας. Ανάλογη κίνηση δεν έχει γίνει μέχρι τώρα στις Η.Π.Α., ούτε καν καμπάνια διαμαρτυρίας μέσω Facebook ή άλλων διαδικτυακών μέσων.

Πριν από 12 χρόνια ένας δικηγόρος από την Νέα Υόρκη, ο Michael Cone, προσπαθώντας για λογαριασμό ενός πελάτη του, να ανακαλύψει πόσο χρεώνονται οι εισαγωγές παπουτσιών, αποκάλυψε ότι τα αντρικά αθλητικά παπούτσια χρεώνονταν με 8,5% φόρο από την αμερικανική κυβέρνηση, την στιγμή που τα γυναικεία χρεώνονταν με 10%. «Αυτό ήταν διαχωρισμός!», διαπίστωσε με έκπληξη. Μετά από περαιτέρω έρευνα ανακάλυψε ότι ανάλογοι διαχωρισμοί ίσχυαν και σε άλλα προϊόντα κυρίως ρούχα και αξεσουάρ όπως καπέλα και γάντια. Αυτό, ως ένα βαθμό δικαιολογείται, γιατί το καλής ποιότητας μαλλί καθώς και τα υφάσματα από τα οποία κατασκευάζονται τα περισσότερα γυναικεία είδη, είναι εισαγόμενα. Από τότε ο Cone έχει κινήσει τις διαδικασίες προς την αμερικανική κυβέρνηση για να εξαλείψει τον διαχωρισμό στην τιμή ανάλογα με το φύλο. Στην προσπάθειά του συμμετέχουν περισσότερες από 100 εταιρίες, ανάμεσά τους οι Steve Madden και Urban Outfitters. Αν κερδίσουν την δικαστική διαμάχη θα ωφεληθούν εκατομμύρια δολάρια από την παράνομη φορολογία.

Πάντως, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει στην Αμερική, η ακριβότερη τιμολόγηση στις γυναίκες είναι ένα φαινόμενο παγκοσμίως γνωστό. Μπορείς να το διαπιστώσεις ακόμα και στο σούπερ μάρκετ της γειτονιάς, όπου προϊόντα όπως το σαμπουάν, το αφρόλουτρο και τα ξυραφάκια, προϊόντα που προορίζονται για γυναικεία χρήση, κοστίζουν σαφώς ακριβότερα από τα αντίστοιχα των αντρών. Τέτοιου είδους διαχωρισμοί κάνουν τις γυναίκες να νιώθουν ότι διαφέρουν τόσο πολύ βιολογικά από τους άντρες, που χρειάζονται εντελώς διαφορετικά προϊόντα, λες και ανήκουν σε διαφορετικό είδος. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στις ασφάλειες υγείας, όπου οι γυναίκες πληρώνουν εκατομμύρια περισσότερα, ακόμα και αν έχουν καλύτερο ιστορικό από τους άντρες ή είναι πιο συνεπείς στην πληρωμή των οικονομικών υποχρεώσεών τους. Μία 25χρονη γυναίκα, για παράδειγμα, θα πληρώσει περισσότερα για το ίδιο συμβόλαιο από έναν άντρα της αντίστοιχης ηλικίας ακόμα κι αν δεν συμπεριληφθεί το ασφάλιστρο για την μητρότητα, ακόμα και αν δεν καπνίζει! « Αυτή είναι μια πρακτική που ισχύει δεκαετίες τώρα», λέει ο Robert Zirkelbach, υπεύθυνος τύπου της αμερικανικής Ένωσης Ασφαλιστών Υγείας. «οι γυναίκες τείνουν να ξοδεύουν σε γιατρούς καιεξετάσεις περισσότερα από άντρες της ίδιας ηλικίας». Τι γίνεται όμως μακροχρόνια με τις υγιείς γυναίκες που είναι τυπικές σε σχέση με τους άντρες που καπνίζουν και δεν πηγαίνουν ποτέ σε γιατρό; « Αυτό είναι ένα υποθετικό σενάριο, στο οποίο δεν μπορούμε να βασιστούμε» λέει ο Zirkelbach

Ο αντίλογος στον φυλετικό διαχωρισμό έρχεται από τους οικονομολόγους: οι γυναίκες, λένε, στηρίζονται στην προφορική επικοινωνία, στόμα-με-στόμα, για να καταλήξουν σε ένα προϊόν ή σε μια υπηρεσία την στιγμή που οι άντρες κάνουν έρευνα αγοράς. Επίσης οι άντρες διαπραγματεύονται την τιμή συχνότερα από τις γυναίκες και εξασφαλίζουν έκπτωση. «Το γεγονός και μόνο ότι οι καταστηματάρχες δίνουν έκπτωση σε αυτούς που θα την ζητήσουν, τοποθετεί αυτομάτως τις γυναίκες σε μειονεκτική θέση, γιατί εκείνες διστάζουν να ζητήσουν», λέει ο Ian Ayres, καθηγητής του Yale, ο οποίος πριν από είκοσι χρόνια είχε δημοσιοποιήσει μια έρευνα για τις υπερβολικές χρεώσεις στις γυναίκες στην αγορά αυτοκινήτων. «Ακόμα κι αν ζητήσουν όμως», παραδέχεται, «και πάλι η τιμή θα ξεκινήσει υψηλότερα σε σχέση με αυτήν που θα έδιναν σε έναν άντρα».

Σιγά-σιγά γίνονται μικρά βήματα για την εξάλειψη αυτών των διαχωρισμών. Όλο και περισσότερες εταιρίες τιμωρούνται, όλο και περισσότεροι νόμοι σε Ευρώπη και Αμερική καταδικάζουν την διαφορετική τιμολόγηση ανάλογα με το φύλο. Μέχρι να έρθουν όμως τα πράγματα στα μέτρα μας, μπορούμε να κάνουμε - εκτός από υπομονή- και έξυπνες κινήσεις. Όπως η Janet Floyd, που αρνήθηκε να πληρώσει την έξτρα χρέωση για τις «γυναικείες μπλούζες της» και αποφάσισε απλώς να τις σιδερώσει μόνη της.