“Παιδιά, πρέπει κάτι να κάνουμε, να ξεσηκωθούμε”

Συνέντευξη της Λένας Πλάτωνος στην Αυγή της Κυριακής

Δεν εμφανίζεται συχνά στη σκηνή. Όσο για τα μέσα ενημέρωσης, εκεί κι αν σπανίζει η παρουσία της. Διακριτική, αλλά με έργο που η εμβέλειά του ξεπερνά κατά πολύ την εποχή που δημιουργήθηκε, έχει μιλήσει αρκούντως με τα τραγούδια, αλλά και με τις σιωπές της. Ωστόσο, σήμερα, η Λένα Πλάτωνος παραδέχεται ότι στην εποχή μας δεν ταιριάζει η σιωπή.


 “Εμείς οι καλλιτέχνες, αρκετά σιωπήσαμε, αρκετά κρυφτήκαμε σε ερωτικά τραγούδια. Ας πάμε μπροστά κι ας ακολουθήσουμε την κοινωνία”, μας λέει. Η κουβέντα της κυλάει αβίαστα από τη μουσική στην κοινωνία, από τα παιδιά που συναντά στις συναυλίες της στο σοκ και δέος που έχει εισβάλει στη ζωή μας και στην επίδραση που έχουν τα τραγούδια της στις νεότερες γενιές των ακροατών τους.

Για πρώτη φορά, αλλά πάντα με τον γνωστό ήρεμο και μειλίχιο τρόπο της, η Λένα Πλάτωνος τοποθετείται για όσα συμβαίνουν στον τόπο μας. “Μας στερούν το οξυγόνο”, λέει. Ωστόσο η ίδια διαθέτει το κατάλληλο αντίδοτο. Τα τραγούδια της. Αυτά που θα προσφέρει στους φίλους της στον “Ιανό” απ’ όλη τη δισκογραφία της, χθες,  και το επόμενο Σάββατοκύριακο  22 και 23 Δεκεμβρίου, μαζί με τη Σαββίνα Γιαννάτου και τον Γιάννη Παλαμίδα.

Συνέντευξη στην Πόλυ Κρημνιώτη

* Είστε από τις ακριβοθώρητες δημιουργούς. Αυτή την περίοδο, ωστόσο, σας συναντούμε σε διάφορες σκηνές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Τι σας φέρνει ξανά στη σκηνή, είναι μόνο η μουσική ή και η εποχή;

Είναι και η εποχή όπωσδήποτε. Έχουμε ανάγκες αυξημένες, για χρήματα και για αισθήματα επίσης. Έχουμε ανάγκη να έρθουμε σε επαφή με τον κόσμο, να δούμε πού βρίσκεται συναισθηματικά, να του δώσουμε κάτι, ό,τι μπορούμε, απ’ αυτά που μας έχουν μείνει. Να συνομιλήσουμε με το κοινό και πέρα από τα τραγούδια, να τα πούμε λίγο.

* Σ’ αυτήν ακριβώς την περίοδο συναντάται σε ποιο σημείο ο καλλιτέχνης, ο δημιουργός με τον πολίτη;

Σε μία φράση, κυρίως. Κάνε κουράγιο. Κάνω κουράγιο εγώ, κάνε κουράγιο κι εσύ. Αυτή είναι η αφετηρία, από κει και πέρα μπορούν να ειπωθούν και περισσότερα πράγματα σε μια συναυλία με ζωντανό κοινό και διατεθειμένο για διάλογο, όπως έγινε στη Θεσσαλονίκη.

* Τι σας έλεγαν στη Θεσσαλονίκη;

Κατ’ αρχήν πως είμαστε πολύ γλυκείς άνθρωποι. Άρα τη θέλανε τη συνομιλία. Πετούσαν κάθε τόσο κουβέντες που με κέντριζαν να τους απαντήσω. Θυμάμαι καθαρά ότι είπαμε για τις ερωτικές σχέσεις, συμφωνήσαμε ότι δεν υπάρχουν σήμερα ερωτικές σχέσεις, ότι είναι γενικά δύσκολες οι σχέσεις. Και ήταν νέα παιδιά 18, 20, 25 ετών.

* Είναι αντιερωτική η εποχή της κρίσης;

Είναι αντιερωτική η εποχή μας και πέρα από την κρίση. Τα παιδιά φοβούνται να ανοιχτούν. Ήθελε να μου ζητήσει κάποιος να πω το τραγούδι μου “Είμαι ευτυχισμένη” και μου ζήτησε να πω το “Είμαι ερωτευμένη”. Εγώ του απάντησα “δεν είμαι ερωτευμένη” και όλοι τότε μου είπαν “ούτε κι εμείς”. Τους απαντώ λοιπόν: “Έχω καταλάβει ότι είναι μια δύσκολη εποχή αυτή, συναισθηματικά είναι δύσκολη”. Γιατί στα τραγούδια του συρμού προβάλλεται πάρα πολύ το σεξ, ενώ δεν αντιμετωπίζεται ο συναισθηματικός έρωτας, η αγάπη, αλλά και οι κοινωνικές αξίες, και μια αναζήτηση των γιατί συμβαίνουν τα πράγματα. Στο τραγούδι μου “Ο Μάρκος” εντρυφώ στον τρόπο που μας αντιμετωπίζουν οι δανειστές και όχι μόνο. Είναι πολύ σαφής αυτός ο τρόπος. Τρία χρόνια τώρα, μας χτυπάνε μια στο καρφί και μια στο πέταλο. Τον “Μάρκο” τον έχω γράψει πριν 30 χρόνια. Αυτό το σκυλάκι εξοντώθηκε από την ασαφή συμπεριφορά των δικών του. Η ασάφεια εξουδετερώνει. Αυτό ακριβώς πιστεύω ότι έχουμε πάθει σήμερα. Το λεγόμενο σοκ και δέος. Αυτό το τραγούδι, λοιπόν, το αγαπούν πολύ οι νέοι σήμερα, κι εγώ το προβάλλω επίτηδες για να περάσω προς τα κάτω το σήμα ότι: Παιδιά, είμαστε σχεδόν εξουδετερωμένοι απ’ τη συμπεριφορά τους. Πρέπει κάτι να κάνουμε, να ξεσηκωθούμε.

* Η μουσική μπορεί να είναι και παραμυθία και προτροπή για αντίσταση;

Βεβαίως μπορεί να είναι και προτροπή για αντίσταση. Ιστορικά έχει φανεί αυτό. Είναι ντοκουμενταρισμένο.

* Θέλετε να μας προσδιορίσετε τη σχέση σας με τη μουσική;

Η σχέση μου με τη μουσική είναι σωματική. Χρονολογείται από τη γέννησή μου και πριν απ’ αυτή, γιατί ο πατέρας μου ήταν ένας σπουδαίος πιανίστας και συνθέτης και δάσκαλός μου, ο πρώτος μου δάσκαλος χωρίς με πιέσει και να με φορτσάρει. Μου δίδασκε παίζοντας, κάνοντας τη μουσική παιχνίδι.

* Έχετε πει ότι η τέχνη είναι θρησκεία. Πώς το εννοείτε;

Σε βοηθάει να υπερβείς τον εαυτό σου. Κάπου εκεί συναντάται με το θρησκευτικό συναίσθημα, που οδηγεί κι αυτό σε μια υπέρβαση του εαυτού μας. Η καλή η τέχνη το κάνει αυτό, γιατί υπάρχει και η τέχνη η μαύρη. Υπάρχει τέχνη που γίνεται για το κακό του άλλου, ενέχει το σκουπίδι, ενέχει και κακοήθεις στάσεις απέναντι στον άνθρωπο, απομάκρυνση του ανθρώπου από τον άνθρωπο, βιασμό της προσωπικότητάς του, παραμέληση της συναισθηματικής όψης του ανθρώπου. Τα παλιοτράγουδα, αυτά του συρμού, η ηχορύπανση, έχουν την ίδια μουσική, τον ίδιο ρυθμό, τις ίδιες βεντέτες, σε κάνουν να απωλέσεις την αισθητική σου, καταπνίγουν το συναίσθημα, σε αποξενώνουν.

* Εσείς τι επιδιώκετε μέσω της μουσικής σας;

Να συμφιλιώνω, και δεν είναι καθόλου της μόδας αυτό. Εγώ ζω σε μια παρανομία, θα το έλεγα έτσι, ειρωνικά και σαρκαστικά. Προσπαθώ με τη μουσική μου να δημιουργήσω ένα κλίμα υπέρβασης προς την αγάπη και τη συμφιλίωση και επίσης, στον βαθμό που μπορώ, να δώσω να καταλάβουν οι ακροατές μου πού υπάρχουν οι διαχωριστικές γραμμές, πού υπάρχουν οι άνθρωποι που θέλουν να κάνουν το κακό και με ποιους τρόπους.

* Στον “Ιανό” ξανασυναντάμε την παρέα του “Σαμποτάζ”. Αυτό το έργο σας πώς το ακούτε εσείς σήμερα;

Ευχάριστα, δεν το έχω βαρεθεί. Κι αυτό είναι καλό. Γενικά μ’ αρέσουν οι αλλαγές. Αυτά τα τραγούδια δεν αλλοιώθηκαν μέσα στον χρόνο ή αλλοιώθηκαν ελάχιστα. Τα αγαπώ.

* Σας δημιουργείται η ανάγκη, η επιθυμία να ξαναπειράξετε τα τραγούδια σας;

Το κάνω. Όλα τα τραγούδια μου, ενορχηστρωτικά και μόνο, τα έχω πειράξει. Αλλά προτιμώ να κάνω καινούργια κομμάτια.

* Από τους ποιητές, επιλέξατε τον Καρυωτάκη, τον Καβάφη. Πού εντοπίζετε τις εκλεκτικές σας συγγένειες;

Με τον Καρυωτάκη ήταν περίεργη η επαφή μου, γιατί έγινε πριν από τριάντα χρόνια, όταν από το Τρίτο Πρόγραμμα μου ανέθεσαν από τα “Λογοτεχνικά Πεντάλεπτα” να κάνω Καρυωτάκη. Στην αρχή δεν ήθελα να το κάνω. Είναι πολύ μεγάλος ποιητής, τον φοβήθηκα. Η επαφή μου με εκείνον όμως ήρθε πολύ αβίαστα. Είχα πάνω στο πιάνο μου τα ποιήματα του για να αντλήσω υλικό προκειμένου να κάνω μουσικές γέφυρες που θα εξυπηρετούσαν την ανάγνωσή τους από σπουδαίους ηθοποιούς. Ένα βράδυ έφτιαξα το πρώτο τραγούδι “Τα παιδάκια που παίζουν”. Έγινε επιτυχημένο τραγούδι, όταν το έγραφα συγκινήθηκα πολύ και έκλαψα.

* Ο Καρυωτάκης είναι νηπενθής ποιητής;

Δεν τον έχω νιώσει τόσο νηπενθή όσο τον δείχνουν κι όσο σε μερικά του ποιήματα είναι. Ήταν πάρα πολύ άρρωστος και δεν ήταν διατεθειμένος, κατά τα φαινόμενα, να πεθάνει από την αρρώστια του. Τον θαυμάζω πάρα πολύ ως ποιητή, είναι καταπληκτικός. Ξέρει να εκφράζει και να μεταδίδει με κύματα δυνατά τις απόψεις του, να τις κάνει και δικές μας. Είναι μεταδοτικός και ευκρινής, δεν είναι θολός ποιητής, δεν έχει ασάφειες κι αυτό μ’ αρέσει πολύ. Θα παίξω Καρυωτάκη στον “Ιανό”.

* Πού νομίζετε ότι οφείλεται η τόσο μεγάλη αποδοχή του έργου σας από τους νέους κυρίως; Είναι ο ηλεντρονικός ήχος που τους φέρνει κοντά σας ή και κάτι άλλο;

Είναι κατ’ αρχήν ο ηλεκτρονικός ήχος και ο ηλεκτρονικός λόγος. Μέσα από τα τραγούδια μου μίλησα, άθελά μου, για προβλήματα που αφορούσαν ζητήματα τριάντα χρόνια πέρα από την εποχή που τα έγραφα. Γι’ αυτό νομίζω ότι αγγίζουν τα παιδιά που τα ακούνε σήμερα. Μίλησα για διαχρονικά αισθήματα και για πράγματα που τόσο τραγικά φέρνει η εποχή μας στο προσκήνιο.

* Κυρία Πλάτωνος, πιστεύετε στα θαύματα;

Ναι. Πιστεύω ότι υπάρχει επαρκής δύναμη μέσα μας για να προκαλέσουμε ένα μεγάλο γεγονός που το ονομάζουμε θαύμα. Πιστεύω και στα ατομικά και στα συλλογικά θαύματα.

* Μπορούμε σήμερα να πιστέψουμε σε ένα θαύμα;

Ναι, εγώ αυτό το πιστεύω. Πιστεύω και στον λαό μας. Είναι ιδιοσυγκρασιακά ικανός, όταν πιεστεί και όταν χρειαστεί, να κάνει το θαύμα. Και τώρα τον έχουν πιάσει από τον λαιμό, στην κυριολεξία. Έχει ελαττωθεί η δυνατότητα αναπνοής. Μας στερούν το οξυγόνο. Πρόκειται για ενορχηστρωμένη προσπάθεια, με τεράστιο βεληνεκές. Αλλά δεν πρέπει να μας αποθαρρύνει. Πρέπει να συγκεντρώσουμε τις δυνάμεις μας, να γνωρίσουμε τις διαστάσεις του προβλήματος και να το χτυπήσουμε στη ρίζα του. Συλλογικά θα το αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα και κάποιοι ηγέτες θα παίξουν κι αυτοί τον ρόλο τους. Εμείς οι καλλιτέχνες, λοιπόν, με τη διαίσθηση και το διαπεραστικό βλέμα μας, αρκετά σιωπήσαμε, αρκετά κρυφτήκαμε σε ερωτικά τραγούδια. Ας πάμε μπροστά κι ας ακολουθήσουμε την κοινωνία. Σ’ αυτές τις δεκαετίες, κατάντησε το ελληνικό τραγούδι να είναι μόνο ερωτικό. Το τραγούδι επιβάλλεται να επαναφέρει στο προσκήνιο την κοινωνική του στόφα.

Πηγή: www.avgi.gr